Za główną przyczynę udaru uznaje się niedokrwienie (udar niedokrwienny) albo wylew krwi do mózgu (udar krwotoczny). Pierwszy typ udaru znacznie częściej dotyka ludzi z nadciśnieniem czy miażdżycą i stanowi około 85 procent wszystkich, notowanych rokrocznie przypadków tej dolegliwości. Osoba, u której podejrzewa się wystąpienie udaru, powinna natychmiast znaleźć się w szpitalu. Szybka diagnoza połączona ze specjalistyczną opieką są w pierwszych godzinach kluczowe dla zahamowania rozwoju choroby.

Do najczęściej występujących oznak wystąpienia udaru zalicza się:

niedowład kończyn albo jednej strony ciała, zaburzenia widzenia objawiające się połowicznym niedowidzeniem albo czasową utratą wzroku, problem ze zrozumieniem poleceń, słów wypowiadanych przez innych, zaburzenia mowy, niewyraźne mówienie, problem z równowagą.

Ostateczną diagnozę może postawić wyłącznie specjalista neurolog. Badania kliniczne pozwolą ustalić, z którym z typów udaru mamy do czynienia, a tym samym będzie możliwe podjęcie odpowiednich kroków w celu zahamowania postępu schorzenia.

Pierwsze doby od zdiagnozowania udaru są niezwykle istotne i mają wpływ na rozwój schorzenia oraz dalsze leczenie. W przypadku udaru niedokrwiennego stosuje się zazwyczaj dożylne leczenie trombolityczne, które umożliwia przywrócenie prawidłowego funkcjonowania tętnic. Warunkiem jest jednak szybka reakcja, lek można podać do 4,5h od wystąpienia schorzenia. Pierwsze leczenie w udarze krwotocznym zazwyczaj polega na zapobieżeniu wystąpienia ponownego krwotoku. W niektórych wypadkach niezbędna może okazać się operacja neurochirurgiczna.