MoimZdaniem.net - forum

Pełna wersja: Zmęczenie materiału
Aktualnie przeglądasz uproszczoną wersję forum. Kliknij tutaj, by zobaczyć wersję z pełnym formatowaniem.
Określenie „wypalenie zawodowe” weszło do słownika współczesnej psychologii w 1974 roku, za sprawą książki amerykańskiego psychologa Herberta Freudenbergera Burnout: The Hight Cost of High Achivement. Od tego czasu odnotowuje się stały wzrost zainteresowania tą problematyką, co owocuje – oprócz, rzecz jasna, setek publikacji – także coraz głębszym zrozumieniem istoty zjawiska. Przeprowadzone w ostatnich latach badania wykazują, że syndrom wypalenia może dotykać różnorodnych grup zawodowych i w wielu instytucjach staje się dziś poważnym problemem.
Wypalenie zawodowe jest to stan wyczerpania emocjonalnego jednostki, przejawiający się zmniejszonym zainteresowaniem pracą, obniżoną aktywnością oraz brakiem satysfakcji z wykonywanych czynności służbowych. Wypaleniu zawodowemu towarzyszy zazwyczaj obniżone poczucie dokonań osobistych, objawiające się przekonaniem o braku kompetencji zawodowych, niedostatecznej wiedzy. Osoba, która do tej pory świetnie radziła sobie z obowiązkami zawodowymi zaczyna nagle krytykować swoje umiejętności, poddaje w wątpliwość zasadność dalszej pracy, traci motywacje i wiarę w siebie. Do tego dochodzi nieraz poczucie bezsensu istnienia, brak kreatywności i chęć ucieczki.
Wypalenie zawodowe nie pojawia się z dnia na dzien. To złożony proces, w którym dochodzi do skumulowania się wielu symptomów informujących o pogłębiających się problemach. Dlatego właściwa i szybka autodiagnoza umożliwia podjecie działań zaradczych i dokonanie pozadnych zmian.

Przyczyny wypalenia zawodowego:
- uwarunkowania środowiska
- zachwiane poczucie własnej wartości
- trudności w kontrolowaniu i opanowywaniu własnych emocji
- tendencje do nadmiernej rywalizacji
- przedmiotowe traktowanie innych
- przepracowanie
- brak sukcesów utrata nadziei
- wyczerpanie, niechęć do ludzi, apatia, złość
- zwiększone starania by być solidnym
- bezradność
- niepewność w kontaktach z innymi
- niska samoocena
- brak satysfakcji z pracy
- zbyt wiele obowiązków
- niskie wynagrodzenie

Objawy wypalenia zawodowego:
a) fizyczne
- dominujące poczucie zmęczenia,
- zaniedbywanie aktywności fizycznej,
- zakłócenia snu,
- utrata wagi i zaburzenia apetytu,
- obniżenia potrzeb seksualnych,
- nadużywanie alkoholu, leków, palenie tytoniu,
- częste choroby bez rozpoznawalnych przyczyn.
b) emocjonalne i behawioralne
- trudności w relaksowaniu się,
- utrzymujące się poczucie znużenia,
- obniżony nastrój,
- stała obecność negatywnych postaw i myśli,
- długotrwałe resentymenty lub urazy wobec innych ludzi,
- regularnie występujące poczucie osamotnienia lub izolacji,
- nawracające leki,
- poczucie pustki i brak celów.
c) rodzinne i społeczne
- obniżenie zainteresowania członkami rodziny,
- łatwiejsze wpadanie w irytacje lub złość na członków rodziny,
- spędzanie większej ilości czasu poza domem,
- opór przed wspólnym wypoczynkiem,
- nadmierne oglądanie telewizji jako sposób ucieczki od problemów.
d) związane z pracą
- utrata zapału,
- poczucie że wciąż brakuje na coś czasu,
- obawy i opór przed codziennym wyjściem do pracy,
- rosnące poczucie niekompetencji,
- narastające niezadowolenie z pracy,
- utrzymująca się złość i pielęgnowanie urazów do przełożonych, kolegów i współpracowników,
- potrzeba częstego patrzenia na zegarek,
- trudności w wyrażaniu opinii,
- schematyczne traktowanie swoich podopiecznych,
- niezdolność do podejmowania decyzji.

Trzeba podkreślić, że fakt wystąpienia niektórych objawów nie oznacza, iż osoba narażona jest na niebezpieczeństwo wypalenia zawodowego. Z drugiej strony, należy uświadomić sobie, że wypalenie nie pojawia się tylko wtedy, gdy zaistnieją wszystkie typy symptomów. Istnieje skomplikowana relacja między indywidualnymi predyspozycjami a nasileniem się poszczególnych objawów wypalenia.
Co to oznacza?
Przyjmijmy, że wśród kadry pedagogicznej jest nauczyciel, u którego można zaobserwować pojawienie się niektórych oznak wypalenia, np. poczucie zmęczenia, obniżony nastrój, brak satysfakcji z pracy, dolegliwości somatyczne. Jednak w dalszym ciągu troszczy się o swoją rodzinę - jest dobrym ojcem i mężem, regularnie trenuje na siłowni, wciąż utrzymuje osobowe kontakty z kolegami w pracy, planuje swoją przyszłość. Objawy, które pojawiają się u nauczyciela, nie są wynikiem wypalenia, lecz reakcją na brak możliwości zrealizowania własnego autorskiego programu przy jednoczesnym wypełnianiu zbyt wielu zadań, jakie przydzielił mu dyrektor instytucji (organizowanie imprez szkolnych, warsztatów dla rodziców, napisanie kilku konspektów). Ponieważ nauczyciel jest osobą ambitną i pragnie sprostać obowiązkom, bardzo intensywnie pracuje, co powoduje u niego m.in. wyczerpanie organizmu.
Nadmiar wymagań dyrektora i jego permanentne niezadowolenie z aktywności pracowników zabija czasami u młodego pedagoga radość i zapał do pracy. Jednak jego cechy osobowości, jak: realne postrzeganie istniejących trudności, empatia, wysoka samoocena, optymizm oraz umiejętność relaksowania się i dystansowania od zmiennych nastrojów dyrektora utwierdzają w nim poczucie kompetencji.