Dieta opiera się na wyeliminowaniu z jadłospisu produktów zawierających duże ilości błonnika i tłuszczu, które obciążają jelita i żołądek. Należy także zapomnieć o potrawach mocno przyprawionych i smażonych, są one bowiem trudno przyswajalne przez organizm człowieka. Ilość przyswajanego błonnika pokarmowego zredukujemy poprzez spożycie młodych warzyw, przecieranie i miksowanie produktów, obieranie warzyw i owoców ze skórki oraz stosowanie w diecie białego pieczywa.

Dieta lekkostrawna niesłusznie kojarzy się jednak z jednostajnymi i bezsmakowymi posiłkami. Wbrew panującej opinii można stosując się do jej zaleceń jeść smaczne i zróżnicowane potrawy. W większości przypadków nie ograniczamy bowiem w sposób znaczący liczby używanych produktów spożywczych, zmieniamy tylko sposób ich obróbki.

Zdrowy plan żywieniowy i utrata wagi opiera się więc na ograniczaniu lub unikaniu spożycia produktów z grupy czerwonej, rozsądnym przyjmowaniu produktów ‘żółtego światła’ i nie odmawianiu sobie produktów reprezentujących kategorię zieloną.

Dieta świateł drogowych podzieliła produkty na następujące grupy:
- zielona: prawie wszystkie warzywa i owoce, niskotłuszczowe mleko i jogurty, białe ryby i owoce morza
- żółta: ziemniaki, niskotłuszczowe sery, tłuste ryby, chude mięso, drób, fasola, ryż, makaron, orzechy, ziarna, płatki zbożowe, białe pieczywo
- czerwona – pozostała żywność (np. słodycze, czerwone mięso)

Dieta świateł drogowych stanowi jednen z prostszych w przestrzeganiu planów żywieniowych. Odpowiednia jest zwłaszcza dla tych, którzy gubią się w liczeniu kalorii i nie mają czasu przyswoić tajników skomplikowanych reguł dietetycznych.

Zdrowe odżywianie
Praktyczne zalecenia dotyczące sposobu odżywiania się zdrowych, dorosłych Polaków zostały zawarte w Złotej Karcie, którą zaakceptowały instytucje zajmujące się racjonalnym żywieniem.

Właściwe żywienie odgrywa ogromną rolę nie tylko w leczeniu niektórych chorób, ale również w ich profilaktyce. Od kiedy wiadomo, jak wiele schorzeń rozwija się na skutek wadliwego żywienia (cukrzyca typu II, osteoporoza, niektóre nowotwory, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze), ważne stało się zaproponowanie uniwersalnych zasad żywienia, które pozwolą zachować zdrowie i kondycję fizyczną. W tym celu w 1998 r. z inicjatywy Rady Promocji Zdrowego Żywienia stworzono Złotą Kartę Prawidłowego Żywienia, która zawiera podstawowe, praktyczne zalecenia dotyczące odżywiania się wszystkich zdrowych, dorosłych Polaków.

Jej treść została zaakceptowana przez wiele instytucji zajmujących się w Polsce racjonalnym odżywianiem: Polskie Towarzystwo Badań nad Miażdżycą, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych, Narodowy Instytut Kardiologii, Narodowy Program Profilaktyki Cholesterolowej, Polska Fundacja Osteoporozy, Towarzystwo Internistów Polskich, Polski Komitet Zwalczania Raka oraz Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Kartę zatwierdził również minister zdrowia i opieki społecznej. Zgodnie ze Złotą Kartą, aby być zdrowym, należy przestrzegać odpowiednich zasad dotyczących codziennego żywienia.

Co najmniej 3 posiłki umiarkowanej wielkości - w tym koniecznie śniadanie.

Tryb życia większości z nas sprawia, że mamy coraz mniej czasu na jedzenie. Konsekwencją tego jest zmniejszenie liczby posiłków do 2 dziennie: śniadania i obiadokolacji, co z kolei zwiększa znacznie ryzyko nadwagi i otyłości. Dlatego należy jeść co najmniej 3 posiłki (lub więcej) na dobę. Ostatni posiłek nie powinien być zjadany bezpośrednio przed snem.

W każdym posiłku produkty zbożowe, takie jak: pieczywo ciemne, płatki, kasze, makarony lub ziemniaki.

Głównym źródłem energii w diecie powinny być węglowodany złożone. Najwięcej dostarczają ich produkty zbożowe. Zaleca się, aby w każdym posiłku znalazły się: pieczywo ciemne, płatki, kasze, makarony. Są one również doskonałym źródłem wartościowego białka oraz witaminy B1 (biorącej udział w przemianach węglowodanów), B6 (niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz koniecznej do tworzenia krwinek czerwonych). Dostarczają też błonnika pokarmowego i składników mineralnych - żelaza, magnezu, miedzi i cynku. Istnieją znaczne różnice w wartości odżywczej pieczywa, w zależności od tego, z jakiej mąki zostało sporządzone. Pieczywo ciemne z mąk grubego przemiału zawiera więcej witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego niż pieczywo białe; jest wiec zdrowsze.

Warzywa i owoce (mogą być mrożone) do każdego posiłku, a także między posiłkami.

Powinny być nie tylko składową każdego posiłku, ale trzeba je również spożywać między posiłkami. Warzywa i owoce są bowiem głównym źródłem większości witamin i składników mineralnych oraz dostarczają dużych ilości błonnika pokarmowego. Świeże warzywa i owoce pokrywają w dużym stopniu dzienne zapotrzebowanie na witaminę C i §-karoten, czyli przeciwutleniacze (zwalczające wolne rodniki) odgrywające ogromną rolę w zabezpieczeniu organizmu przed rozwojem miażdżycy i nowotworów. Owoce i warzywa są niskokaloryczne, a więc szczególnie polecane w dietach odchudzających.

Co najmniej 2 pełne szklanki mleka (najlepiej chudego) lub tyle samo kefiru i jogurtu plus 1-2 plasterki serów.

Produkty mleczne są niezastąpionym źródłem wapnia w naszej diecie. Dostarczają również wysokowartościowego białka, witaminy B2. Odpowiednia podaż wapnia i witaminy D w diecie może uchronić przed osteoporozą, zapobiec łamliwości kości w starszym wieku. Osobom dorosłym zaleca się wybieranie produktów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu. Produkty pełnotłuste są bowiem źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych mających niekorzystny wpływ na stężenie cholesterolu we krwi. Osoby z nietolerancją laktozy zamiast mleka powinny spożywać mleczne napoje fermentowane, takie jak jogurt, kefir, mleko ukwaszone.

Porcja ryby, drobiu, grochu, fasoli lub mięsa (do wyboru) Wszystkie dostarczają białka o wysokiej wartości odżywczej. W ciągu dnia należy spożyć jedną z wymienionych porcji. O wysokiej wartości odżywczej mięsa decyduje zawartość pełnowartościowego białka (wszystkie niezbędne aminokwasy, które muszą być dostarczone organizmowi ludzkiemu wraz z pożywieniem), składników mineralnych, zwłaszcza żelaza oraz witamin, szczególnie z grupy B (B1, B2, B6, PP, B12). Z mięs należy wybierać chude gatunki - indyk, kurczak, cielęcina, królik. Z drobiu trzeba usunąć skórę. Ograniczenie tłuszczów zwierzęcych w naszej diecie znacznie zmniejsza ryzyko rozwoju wielu groźnych chorób, np. miażdżycy i niektórych nowotworów.

W ciągu tygodnia należy przynajmniej 2-3 razy zastąpić mięso w posiłku obiadowym rybami. Ich białko jest równie wartościowe jak białko mięsa, a przy tym bardziej lekko strawne. Tłuszcz ryb morskich zawiera znaczną ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym także omega-3, które odgrywają istotną rolę w profilaktyce miażdżycy. Ryby są również bogate w składniki mineralne i witaminy, m.in. selen, fosfor, magnez, wapń, witaminę A, fluor, potas, witaminę D. Ryby morskie oraz owoce morza są ponadto wspaniałym źródłem jodu.

Jedna łyżka stołowa oleju lub oliwy oraz nie więcej niż 2 łyżeczki margaryny miękkiej (bez tłuszczów trans).

Wymienione produkty są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) zawartych w tłuszczach roślinnych. NNKT nie są syntetyzowane przez organizm i dlatego muszą być dostarczane wraz z pożywieniem. Oleje roślinne są ponadto źródłem witaminy E, która również należy do przeciwutleniaczy. W ostatnich latach stwierdzono antymiażdżycowe działanie nienasyconych kwasów tłuszczowych, zarówno jedno-, jak i wielonienasyconych.

Woda mineralna oraz naturalne soki warzywne i owocowe (nie mniej niż 1 litr).

Przy dużym wysiłku fizycznym oraz w czasie letnich upałów należy zwiększyć tę ilość wypijanych płynów nawet do 3 litrów na dobę. Wody mineralne pozwalają uzupełnić nie tylko straty wody w organizmie, ale również składników mineralnych. Naturalne soki owocowo-warzywne oprócz składników mineralnych dostarczają również wielu witamin, m.in. C i beta-karotenu. Korzystne jest picie w mniejszych ilościach, ale za to często.

Staraj się unikać nadmiaru: soli, cukru i alkoholu!

Dokładne przyczyny powstawania jaskry nie są do końca wyjaśnione. Choroba ta doprowadza w efekcie do zaniku nerwu wzrokowego, a to z kolei do całkowitej utraty wzroku. Obecnie uważa się, że istnieją dwie główne przyczyny zaniku nerwu wzrokowego. Pierwsza z nich polega, jak już zostało wspomniane, na podwyższeniu ciśnienia śródgałkowego. Powodowane jest to działaniem cieczy wodnistej, która nie mogąc opuścić gałki ocznej gromadzi się w oku, co z kolei wywołuje wzrost ciśnienia wewnątrz oka. Ucisk, jaki wywiera ono na nerwy wzrokowe w konsekwencji powoduje ich obumieranie i utratę wzroku.

Druga przyczyna nie ma związku z podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym, ale jest równie groźna. Naczynia krwionośne znajdujące się w obrębie gałki ocznej dostarczają krew do nerwów wzrokowych. Jeśli są one zwężone lub przepływ krwi wewnątrz nich jest w jakikolwiek sposób utrudniony, nie są w stanie doprowadzić odpowiedniej ilości krwi. Konsekwencją tego jest obumieranie nerwu wzrokowego, co w efekcie również prowadzi do ślepoty.

Termin „stres” pochodzi z fizyki, gdzie odnosi się on do różnego typu napięć, nacisków lub sił, które działają na system. Pojęcie stresu zostało przeniesione do psychologii z nauk biologicznych. Twórcą koncepcji stresu jest kanadyjski uczony Hans Selye. Na podstawie eksperymentów przeprowadzanych na zwierzętach stwierdził on, że jeśli na organizm oddziałuje czynnik szkodliwy, nazywany przez niego stresorem, organizm reaguje szeregiem zmian mających znaczenie przystosowawcze. Na stres składają się zmiany niespecyficzne to znaczy niezależne od rodzaju stresowa, występujące w sposób specyficzny to znaczy w takim samym porządku, niezależnie od rodzaju stresowa.

Każda żywa istota musi dostosować się do nieustannie zmieniających się warunków zewnętrznych i wewnętrznych. Podwyższone wymagania wiążą się z wystąpieniem przełomowych wydarzeń życiowych. Ich cechą charakterystyczną jest to, że po ich zaistnieniu porzucane są – przynajmniej tymczasowo – pewne przyzwyczajenia, a następuje przystosowanie się do nowych, zmienionych warunków życia. Jakie wymagania zdarzenia te stawiają przed jednostką? Czy nie są one nadmierne? Na takie pytania psychologowie próbowali uzyskać odpowiedzi, posługując się pewną ankietą. Wymienione w niej zostały 43 wydarzenia z życia człowieka, które przyporządkowano określony stopień obciążenia.

W ankiecie tej śmierć partnera (100) otrzymała najwyższą wartość; na trochę mniej oceniany jest rozwód (73), a jeszcze mniej wyprowadzenie się z domu rodzinnego najmłodszego dziecka (29), rozpoczęcie lub ukończenie szkoły (26) i dni świąteczne (12).

Ponieważ jednak spostrzeganie danego wydarzenia jest zróżnicowane i subiektywne, a oceny dotyczące własnych uwarunkowań, potrzebnych do rozwiązywania problemu, bywają rozmaite, ogólne przyporządkowanie stopnia obciążenia wydaje się problematyczne.

Nie ulega wszakże wątpliwości, że ankieta uwzględnia, co zostało wielokrotnie potwierdzone – że zmiany pozytywne wiążą się ze znacznie mniejszym stresem niż zmiany negatywne, a więc te, które odbierane są jako groźne czy niepokojące. Ale niepożądane wydarzenia same w sobie nie doprowadzają do stresu. Dopiero, gdy jakieś zdarzenie zostanie ocenione jako negatywne, to zaistnieje możliwość wystąpienia stresu. Być może przyczyną stresu są nie tyle znaczące wydarzenia, co zjawiska, które im towarzyszą. A to oznacza, że nie sam rozwód, ale związane z nim kłótnie, problemy finansowe, niewyjaśnione sprawy władzy rodzicielskiej czy trudności ze znalezieniem mieszkania, itp. utrudniają codzienne życie.
Dochodzą do tego dokuczliwe zmartwienia i frustracje, które tworzą stres codzienności.
Człowiek denerwuje się na przykład z powodu niepunktualnych autobusów i tramwajów, korków na ulicy, złej pogody, nieszczelnej rury, zgubionego klucza czy psa, który zachorował.

Liczne i bardzo przykre następstwa menopauzy świadczą o znaczeniu hormonów płciowych w organizmie kobiety, o ich wielokierunkowym oddziaływaniu i ochronnym wpływie na wiele tkanek i narządów.

Organizm cierpi z powodu ich braku. Przed wiekami czy dziesiątkami lat kobiety żyły o 10-20 lat krócej, niż obecnie, a menopauza występowała u nich tak, jak u kobiet współczesnych, pomiędzy 45. a 50. rokiem życia. Przeważnie nie dożywały powikłań, które teraz są utrapieniem starości i problemem społecznym: złamań z powodu osteperozy i kalectwa, zaników tkanki mózgowej (hormony płciowe zmniejszają ryzyko choroby Alzheimera!).

Większości objawów klimakterium można zapobiec włączając jak najwcześniej hormonalne leczenie zastępcze. Tymczasem kobiety - i to nie tylko w Polsce - boją się hormonów. Wszystko, tylko nie hormony. A hormony to przecież substancje, które miały i które menopauza im odebrała.

Chorzy na cukrzycę otrzymują insulinę (hormon), osoby z niedoczynnością nadnerczy są leczone hydrocortizonem (hormon), chorym z tężyczką podaje się aktywny metabolit witaminy D (hormon), niedoczynność tarczycy jest związana z koniecznością przyjmowania hormonów nie chcą swoich hormonów, chociaż badania kliniczne wykazały, że hormonalna terapia zastępcza, polegająca na podawaniu małych dawek estrogenów i progesteronu (to nie są tak duże dawki jak stosowane w antykoncepcji!), przywracających sytuację sprzed menopauzy, przedłuża życie i poprawia jego jakość.

Miejmy nadzieję, że w przyszłości ta sytuacja się zmieni, dla dobra pań, które powinny cieszyć się życiem, wnukami, emeryturami wzmocnionymi drugim (a czasem i trzecim) filarem, a nie chodzić o kulach i nosić pampersy dla dorosłych.

Terapie uzupełniające
Terapie uzupełniające mogą być stosowane oddzielnie lub łącznie jedna z drugą. Każda taka terapia traktuje organizm jako całość, a nie tylko jako dysfunkcję jednego narządu, chociaż oczywiście działa na pewne wybrane objawy, np. uderzenie gorąca, depresje czy naglące parcie. Stosuje się bardzo różne terapie uzupełniające, ale te podane poniżej są najczęstsze. Zawsze należy przed rozpoczęciem ich stosowania skonsultować się ze specjalistą.

Homeopatia
Działa na zasadzie naturalnych surowców, np. rozcieńczony, nietoksyczny roztwór jadu węża powoduje zniesienie uderzeń gorąca, gdyż nierozcieńczony wywołuje częstoskurcz serca i uczucie gorąca. Leki homeopatyczne działają zarówno na poszczególne objawy jak i na cały organizm kobiety.

Ziołolecznictwo
Wiele ziół stosowanych w okresie menopauzy, takie jak Vitex agnucastus,zawiera estrogeny lub ich prekursory. Szałwię stosuje się przy uderzeniach gorąca , czarną porzeczkę przy schorzeniach układu moczowego, a kwiaty czarnego bzu lub korzenie waleriany przy bezsenności.

Akupunktura
Specjaliści w tej dziedzinie leczenia używają bardzo cienkich igieł celem nakłucia punktów na ciele, które wpływają na prawidłowe chi kobiety (przepływ energii w ciele). Akupunktura jest najefektywniejsza w leczeniu zespołów bólowych.

Aromaterapia
Używanie rozcieńczonych olejków może wzmocnić i zrelaksować kobietę. Stąd aromaterapia jest najlepsza w stanach pobudzenia oraz zmęczenia.

Nowotwory złośliwe gruczołów piersiowych, których 99% stanowią raki, są najczęściej występującymi u kobiet w Polsce, stanowią około 20 % wszystkich zmian złośliwych. Wzrost zachorowalności w Polsce ma nadal tendencję zwyżkową. Wzrost zagrożenia tymi nowotworami obserwuje się szczególnie u kobiet powyżej 60. roku życia. Do uznanych czynników usposabiających do powstania raka sutka należą wiek, pierwsza miesiączka poniżej 12 roku życia, menopauza powyżej 52 roku życia.
Inne czynniki ryzyka raka piersi

dieta wysoko-tłuszczowa,
przeszłość położnicza (brak porodów lub pierwszy poród powyżej 35 roku życia, brak laktacji, przebyte poronienia),
nadużywanie alkoholu,
uwarunkowania genetyczne,
długotrwała ekspozycja na promieniowanie jonizujące,
obecność nowotworu złośliwego innego narządu,
długotrwała (powyżej 5 lat) terapia hormonalna,
niektóre niezłośliwe schorzenia gruczołów piersiowych - największe ryzyko rozwoju zmian złośliwych występuje wówczas, gdy choroby łagodne przebiegają z obecnością rozrostu atypowego: hyperplasia ductalis atypica i hyperlasia lobularis atypica - zmiany przednowotworowe.

Rodzaje raka piersi

Zgodnie z podziałem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wyróżnia się raka nienaciekającego (raki in situ) oraz raka naciekającego. W obu tych kategoriach znajdują się raki zrazikowe i przewodowe.

Terapia hormonalna a zdrowie kobiety
Liczne i bardzo przykre następstwa menopauzy świadczą o znaczeniu hormonów płciowych w organizmie kobiety, o ich wielokierunkowym oddziaływaniu i ochronnym wpływie na wiele tkanek i narządów.

Organizm cierpi z powodu ich braku. Przed wiekami czy dziesiątkami lat kobiety żyły o 10-20 lat krócej, niż obecnie, a menopauza występowała u nich tak, jak u kobiet współczesnych, pomiędzy 45. a 50. rokiem życia. Przeważnie nie dożywały powikłań, które teraz są utrapieniem starości i problemem społecznym: złamań z powodu osteperozy i kalectwa, zaników tkanki mózgowej (hormony płciowe zmniejszają ryzyko choroby Alzheimera!).

Większości objawów klimakterium można zapobiec włączając jak najwcześniej hormonalne leczenie zastępcze. Tymczasem kobiety - i to nie tylko w Polsce - boją się hormonów. Wszystko, tylko nie hormony. A hormony to przecież substancje, które miały i które menopauza im odebrała.

Chorzy na cukrzycę otrzymują insulinę (hormon), osoby z niedoczynnością nadnerczy są leczone hydrocortizonem (hormon), chorym z tężyczką podaje się aktywny metabolit witaminy D (hormon), niedoczynność tarczycy jest związana z koniecznością przyjmowania hormonów nie chcą swoich hormonów, chociaż badania kliniczne wykazały, że hormonalna terapia zastępcza, polegająca na podawaniu małych dawek estrogenów i progesteronu (to nie są tak duże dawki jak stosowane w antykoncepcji!), przywracających sytuację sprzed menopauzy, przedłuża życie i poprawia jego jakość.

Miejmy nadzieję, że w przyszłości ta sytuacja się zmieni, dla dobra pań, które powinny cieszyć się życiem, wnukami, emeryturami wzmocnionymi drugim (a czasem i trzecim) filarem, a nie chodzić o kulach i nosić pampersy dla dorosłych.

Terapie uzupełniające
Terapie uzupełniające mogą być stosowane oddzielnie lub łącznie jedna z drugą. Każda taka terapia traktuje organizm jako całość, a nie tylko jako dysfunkcję jednego narządu, chociaż oczywiście działa na pewne wybrane objawy, np. uderzenie gorąca, depresje czy naglące parcie. Stosuje się bardzo różne terapie uzupełniające, ale te podane poniżej są najczęstsze. Zawsze należy przed rozpoczęciem ich stosowania skonsultować się ze specjalistą.

Homeopatia
Działa na zasadzie naturalnych surowców, np. rozcieńczony, nietoksyczny roztwór jadu węża powoduje zniesienie uderzeń gorąca, gdyż nierozcieńczony wywołuje częstoskurcz serca i uczucie gorąca. Leki homeopatyczne działają zarówno na poszczególne objawy jak i na cały organizm kobiety.

Ziołolecznictwo
Wiele ziół stosowanych w okresie menopauzy, takie jak Vitex agnucastus,zawiera estrogeny lub ich prekursory. Szałwię stosuje się przy uderzeniach gorąca , czarną porzeczkę przy schorzeniach układu moczowego, a kwiaty czarnego bzu lub korzenie waleriany przy bezsenności.

Akupunktura
Specjaliści w tej dziedzinie leczenia używają bardzo cienkich igieł celem nakłucia punktów na ciele, które wpływają na prawidłowe chi kobiety (przepływ energii w ciele). Akupunktura jest najefektywniejsza w leczeniu zespołów bólowych.

Aromaterapia
Używanie rozcieńczonych olejków może wzmocnić i zrelaksować kobietę. Stąd aromaterapia jest najlepsza w stanach pobudzenia oraz zmęczenia.

Choroby genetyczne, zwane także dziedzicznymi są schorzeniami, których główną przyczyną są zmiany i uszkodzenia genów. Materiał genetyczny, który przekazywany jest potomstwu może być obciążony ryzykiem wystąpienia choroby. Bywa jednak i tak, że zmiany czy uszkodzenia powstają dopiero we wczesnych stadiach podziału zygoty. Możliwości leczenia tego typu schorzeń są raczej ograniczone do niewielkiej ilości chorób, w których wykorzystuje się terapię genową. Najczęściej jednak medycyna skupia się na łagodzeniu i zmniejszaniu w miarę możliwości objawów chorób genetycznych. Naukowcy starają się minimalizować możliwość wystąpienia takich chorób przez doradztwo genetyczne dla przyszłych rodziców. Współcześnie jednak prowadzi się wiele badań i eksperymentów, których celem jest także wyeliminowanie nieprawidłowości w przekazywanym materiale genetycznym. Badania nad klonowaniem zmierzają bowiem do wykluczenia błędów genetycznych. Badania takie są dość poważnie zaawansowane, ale coraz częściej budzą kontrowersje natury etycznej i religijnej.

Przykładem choroby genetycznej jest :
daltonizm czyli
zaburzenie w rozpoznawaniu barw;

daltonizm charakteryzuje się dziedzicznym i wrodzonym nierozpoznawaniem koloru czerwonego, zielonego, czerwono- zielonego oraz żółto - niebieskiego; schorzenie to występuje przede wszystkim u mężczyzn ( tylko sporadyczne przypadki dotyczą kobiet);

• Najczęściej występuje u kobiet po menopauzie ale zdarza się także w innych fazach życia kobiet oraz u mężczyzn. Jej skutkiem jest zwiększone ryzyko złamań po nawet niewielkich urazach. Istotą choroby jest niedobór wapnia – podstawowego budulca kości. Na aktywność przemiany kostnej wpływają także min: podaż wapnia i witaminy D w diecie, hormony takie jak parathormon( PTH), kalcytonina(CT) , hormon wzrostu (GH), Wśród przyczyn należy wymienić: brak aktywności ruchowej, zmiany hormonalne, niewłaściwe odżywianie ( niedobory wapnia w okresie młodzieńczym ), nadczynność tarczycy i przytarczyc, niedożywienie itp. Badanie gęstości kości pozwoli na stwierdzenie czy dana osoba jest zagrożona choroba lub chora terapia hormonalna, uzupełnianie niedoborów wapnia, czasem fluoru Z dolegliwościami należy zgłosić się do osteologa lub lekarza rodzinnego

Objawy:
Podatność na złamania występujące nawet przy niewielkich urazach, potknięciach itp. . Złamania osteoporotyczne występują w kilku charakterystycznych miejscach: nadgarstku – najczęstsze ,szyjce kości udowej - najpoważniejsze z klinicznego punktu widzenia ,trzonach kręgów kręgosłupa, rzadziej dotyczą żeber i innych kości. zmiany w obrębie kręgosłupa – zwłaszcza u osób starszych, zmniejszanie wzrostu ( efekt zapadnięcia się kręgów ), garb.

Leczenie:
Zmiany wywołane przez chorobę są nieodwracalne, dlatego ważne jest zapobieganie. W zapobieganiu i spowalnianiu choroby skuteczna jest hormonalna terapia uzupełniająca – podawanie kobietom po okresie menopauzy estrogenów lub preparatów złożonych, zawierających estrogeny i progesteron. Skuteczny lek przeciw osteoporozie to hormon kalcytonina. W terapii i zapobieganiu ważne jest uzupełnianie niedoborów wapnia, czasem fluoru. Aby zwiększyć wchłanianie wapnia zaleca się przyjmowanie witaminy D. Poprawę kondycji kości zapewnia odpowiedni program aktywności ruchowej.

Profilaktyka:
W wieku dojrzewania dieta bogata w wapń, w wieku dorosłym aktywność fizyczna i zdrowy tryb życia, unikanie nałogów.Zapobieganie skutkom choroby: ostrożność, niwelowanie ryzyka upadku ewentualnie innych urazów kości.

Znane są liczne próby wyjaśnienia genezy natręctw.

Wg koncepcji psychoanalitycznej, która jest najstarszą i najpopularniejszą koncepcją, przyczyny natręctw można wyjaśnić na kilka sposobów. Natręctwa są przejawem głęboko ukrytych, nieświadomych problemów. Pewne wspomnienia, pragnienia czy też konflikty psychiczne są wypierane, gdyż w przeciwnym razie musiałby im towarzyszyć lęk. Wyparte dążenia objawiają się później jako objawy nerwicowe. Zatrzymanie się w określonej fazie rozwoju, spowodowane różnymi czynnikami działającymi w okresie formowania się psychiki, prowadzi do ujawnienia się w późniejszych latach określonych objawów nerwicowych. Zgodnie z tą koncepcją natręctwa wynikają z zatrzymania się w fazie zwanej analno – sadystyczną, w której kształtują się u dziecka nawyki czystości. Z tą samą fazą rozwoju wiąże się późniejsza agresja i gniew. Przeżyte wówczas doświadczenia, impulsy, konflikty, pragnienia i rozczarowania czynią człowieka podatnym na natręctwa. Natrętne myśli i czynności należą do mechanizmów obronnych, ułatwiających stłumienie rzeczywistych, ukrytych lęków.
Niewiele jest faktów świadczących o słuszności tej koncepcji psychoanalitycznej. Jest to jedna z tych teorii, które nie łatwo potwierdzić. Wg koncepcji behawiorystycznej – teorią wyjaśniającą genezę natręctw jest teoria uczenia się. Głosi ona, że objawy nerwicowe oraz liczne inne zaburzenia zachowania są nabyte lub mówiąc inaczej – wyuczone. Skojarzenie pewnych bodźców z przykrymi lub przerażającymi doświadczeniami powodują, że człowiek uczy się reagować na owe bodźce lękiem, mimo że w rzeczywistości nie ma w nich nic niebezpiecznego. Uczy się także tego, że pewne zachowania tłumią lęk. Zachowania te utrwalają się i przybierają charakter nawykowy dzięki wzmocnieniu, jakim jest redukcja lęku. Teoria uczenia się nie wyjaśnia wszystkich objawów natręctw.Koncepcja biologiczna – wysunięto przypuszczenie, że natręctwa maja podłoże biologiczne. Zgodnie z tą hipotezą natręctwa wynikają z zachowania równowagi biologicznej w mózgu, a ściślej rzecz biorąc, z niedoboru serotoniny, ważnego przekaźnika synaptycznego, tzn. substancji chemicznej przekazującej informacje między komórkami mózgu. Hipoteza powyższa opiera się na fakcie, że przeciwdepresyjny lek klomipramina, który hamuje fizjologiczną utratę serotoniny, działa terapeutycznie w przypadku natręctw. Również i ta koncepcja nie jest w pełni wiarygodna.